PVV-leider Geert Wilders wil de partijen VVD, NSC en BBB “op wat voor manier dan ook” om tafel krijgen om over een regeringscoalitie te spreken. Een minderheidskabinet is wat hem betreft geen taboe, zegt Wilders na zijn gesprek met verkenner Ronald Plasterk. Mogelijk kunnen een of meerdere partijen gedogen. “Alles kan. Mijn voorkeur heeft een meerderheidskabinet.”

PVV vormt samen met VVD, NSC en BBB een “logische rechtse combinatie”, vindt Wilders. Maar NSC twijfelt over regeren met de PVV vanwege haar ongrondwettelijke verkiezingsprogramma en de VVD heeft gezegd niet in een kabinet te stappen, maar wel eventueel te willen gedogen.

Wilders doet oproep aan NSC en VVD om in gesprek te gaan

Wilders roept partijen op vooral in gesprek te gaan. “Dat je even zonder taboes over ‘is het meerderheid of minderheid, en wie gedoogt of wie gedoogt niet’, gewoon met elkaar gaat praten.”

“Belangrijker nog dan ‘wie welke rol heeft’ is toch ook dat je een programmatische overeenstemming hebt en dat je elkaar vertrouwt en met elkaar kan samenwerken”, zegt Wilders. “Ik heb met niemand irritatie”, reageert hij op de vraag of de positie van de VVD om alleen te gedogen daar aanleiding toe geeft.

Hij belooft zichzelf "stevig maar redelijk" op te stellen. Zijn partij is bereid compromissen te sluiten, maar wil wel het PVV-geluid laten horen in een eventuele nieuwe coalitie.

De zorgen bij Nederlandse moslims om een kabinet-Wilders zijn volgens de PVV-voorman nergens voor nodig. "Wij gaan niemand het land uitzetten of wat dan ook. Wij zijn er voor iedereen: christenen, moslims of ongelovigen."

Hij noemt daarbij dat hij in zijn programma alleen spreekt over de islam - bijvoorbeeld waar het gaat om een verbod op moskeeën en de Koran - en niet over moslims. Islamitische organisaties lieten kort na de verkiezingen weten dat veel moslims zich zorgen maken of zij nog een toekomst hebben in Nederland. De belofte van Wilders om zijn anti-islamstandpunten "in de ijskast" te zetten, stelde hen niet gerust.

Omtzigt nog niet klaar om te onderhandelen

NSC, de partij van Pieter Omtzigt, is niet klaar om te onderhandelen over de formatie van een kabinet. Dat heeft de partijleider tegen verkenner Ronald Plasterk gezegd. Omtzigt ziet nog steeds belemmeringen bij de PVV, onder meer op het gebied van de rechtsstaat.

In een brief die Omtzigt aan Plasterk heeft overhandigd, wordt meer duidelijk over het standpunt van NSC. "Wij vinden het van belang dat de PVV eerst ondubbelzinnig aangeeft welke omstreden punten uit haar verkiezingsprogramma niet langer actueel zijn", schrijft de NSC-lijsttrekker in zijn brief. Kort gezegd wil hij weten wat er straks gebeurt met de standpunten, onder meer over de islam, die PVV-leider Geert Wilders in de "ijskast" zegt te zetten.

Omtzigt ziet ook "politiek-inhoudelijk veel obstakels om met de PVV tot overeenstemming te komen". Hij noemt specifiek de steun aan Oekraïne en het op orde houden van de overheidsfinanciën. NSC verwerpt bovendien "speculaties over een Nexit".

Op X beschuldigt PVV-leider Geert Wilders Omtzigt ervan zich schuldig te maken aan "Haagse spelletjes", omdat de NSC-leider eerst toezeggingen van Wilders wil voordat het tot onderhandelen tussen de twee komt. "Dat is de oude bestuurscultuur en het machtsdenken van CDA 2.0", bijt Wilders zijn potentiële coalitiepartner toe.

VVD-leden kritisch op keuze Yeşilgöz om met VVD niet in kabinet te stappen

VVD-leider Dilan Yeşilgöz heeft aan de verkenner laten weten graag een kabinet van PVV, NSC en BBB mogelijk te willen maken, maar wel vanuit de Tweede Kamer. Ze herhaalde tegen verkenner Ronald Plasterk niet in een coalitie te willen stappen, zei ze na afloop van het onderhoud. Haar partij staat wel "helemaal klaar" om te onderhandelen.

Welke vorm zo'n kabinet moet krijgen, is echt aan die andere partijen, benadrukte Yeşilgöz. Ze wil nu graag over de inhoud praten, herhaalde ze verschillende keren. "Onze inzet is echt op die inhoud en het mogelijk maken van die centrumrechtse koers".

In haar partij is ook kritiek op deze houding van Yeşilgöz om buiten een kabinet met de PVV te blijven. Op een partij bijeenkomst woensdagavond waren er wat steunbetuigingen voor de koers van Yeşilgöz, maar vooral veel afwijzingen. Een oproep van een van de VVD-leden om niet te gedogen, maar volwaardig mee te regeren werd met luid en lang applaus ontvangen.

Andere aanwezige VVD'ers sloten zich daarbij aan. "We zijn geen partij die tien zetels heeft verloren, maar we zijn de derde partij van het land. Ik en met mij velen snappen er niets van dat de VVD alleen wil gedogen, en niet wil regeren."

VVD-prominent Frans Weisglas riep Yeşilgöz en de fractie juist op om niet met PVV in zee te gaan, ook niet als gedoogpartner. Hij zei teleurgesteld te zijn dat Yeşilgöz de deur naar PVV openzette. "Een liberale partij moet in een kabinet niet samenwerken met de PVV", zei Weisglas. De PVV schendt met haar standpunten de rechtstaat, zei hij.

LEES OOK: VVD stapt niet in kabinet, zegt partijleider Yesilogöz – gedogen van kabinet met PVV en NSC is wel een optie